Hüseyin ÖZKÖK-AJANSSPOR
Avrupa futbolunun işvereni UEFA, 55 ülke federasyonlarına gönderdiği 35/2021 numaralı sirküler ile 2021/22 döneminde Avrupa kupalarında kulüplere dağıtacağı paralar ve yapılacak uygulamalar hakkında bilgi verdi.
Gönderilen yazıda Şampiyonlar Ligi, Avrupa Ligi, Konferans Ligi ve Muhteşem Kupa’da dağıtılacak toplam paranın tahminen 3,5 Milyar Euro civarında olacağı söz ediliyor. Dağıtım planını bu sayıya nazaran yapacak olan UEFA “Dağılımla ilgili son sayılar, UEFA ödemeleri hakikaten aldığında kesinleşecektir” notuyla şu anda belirtilen sayıların kesin olmadığının altını çiziyor.
Dağıtılması planlanan 3,5 Milyar Euro’nun paylaşımı şu biçimde olacak
323 milyon Euro (organizasyon, operasyon ve idari masraflar için gerçekleşecek iddiası giderler)
105 milyon Euro (% 3) (Eleme çeşitlerinde dağıtılacak para)
140 milyon (% 4) (Katılamayan kulüplere verilecek dayanışma parası)
10 milyon (UEFA Bayanlar Şampiyonlar Ligi için ayrılacak miktar)
Kalan 2 Milyar 922 Milyon Euro’nun % 6,5 orandaki kısmı Avrupa futbolunda kullanılmak üzere UEFA’da kalırken öbür % 93,5’lik kısım kulüplere dağıtılacak. Bu meblağ ise 2 Milyar 732 milyon Euro olarak ortaya çıkıyor.
Avrupa Kupaları için ayrılan bu ölçünün 3 tertibe dağılımı ise şu formda.
-Şampiyonlar Ligi ve Harika Kupa: 2 Milyar 32 milyon Euro
-Avrupa Ligi: 465 Milyon Euro
-Konferans Ligi: 235 Milyon Euro
Şampiyonlar Ligi play-off çeşidinde elenecek 6 ekip ise 5’er Milyon Euro alacaklar. (Toplam 30 milyon Euro)
Covid-19 Kesintisi geliyor
2019-20 dönemi ortasında başlayan ve futbolu büyük ziyanlara uğratan Covid-19 salgını nedeniyle UEFA’nın gelirlerinde 531 milyon Euro azalma yaşandığı UEFA tarafından tespit edildi. Bunun katılan kadroların gelirlerine etkisininse 416,5 milyon Euro olduğu açıklandı. UEFA bu ziyanı giderebilmek ismine bu sayısı 5 döneme eşit olarak bölerek kulüplere yansıtma kararı aldı. Uygulama 2019/20 dönemi başlangıç alınarak 2023/24 dönemine kadar her dönem Avrupa kupalarına küme evresinde katılan grupların giriş paralarında toplamda 83,3 milyon Euro kesilecek. Bu dönem için yapılacak kesinti Haziran 2022 ödemelerine (gerekirse Ekim 2022) yansıtılacak.
Şampiyonlar Ligi para dağılımı (2 milyar 2 milyon Euro)
İştirak üzerinden dağıtılacak para % 25 (500,5 milyon Euro): Olağan kurallar altında küme etabına katılan 32 grubun her biri 15,64 milyon Euro alacaktı. Lakin yapılacak 840 Bin Euro Covid-19 indirimiyle birlikte bu sayı 14,8 milyon Euro olarak gerçekleşecek.
Performans üzerinden dağıtılacak para % 30 (600,6 milyon Euro): Küme etabında kulüplere galibiyet başına 2,8 milyon Euro, beraberlikte ise 930 bin Euro ödenecek. Beraberliklerde birikecek olan 930 bin Euro’lar, küme etabı sonunda galibiyet sayılarına nazaran kulüplere dağıtılacak. Her kulüp, Son 16 Tipi için 9,6 milyon Euro, çeyrek final için 10,6 milyon Euro, yarı final için 12,5 milyon Euro gelir elde ederken finalistlerin her birine 15,5 milyon Euro ödenecek. Şampiyon kadro ise ek olarak 4,5 milyon Euro daha alacak. 2021 Harika Kupa maçını oynayacak ekiplerin her biri 3,5 milyon Euro, kazanan ek 1 milyon Euro daha alacak.
Kadro katsayı hissesi üzerinden % 30 (600,6 Milyon Euro): UEFA’nın 10 yıllık kulüp puan sıralamasına nazaran 32. sıradaki ekip 1,137 milyon Euro alacak. Aşağıya hakikat her basamak inildiğinde bu sayı katlanarak artacak. Örneğin; 31’inci 2×1,137, 30’uncu 3×1,137) alırken birinci sıradaki kadro 32×1,137 = 36,384 milyon Euro kazanacak.
UEFA Şampiyonlar Ligi küme kademesinde yer alması katılaşan Beşiktaş’ın iştirak hakkı kazanacak 32 kadro ortasında 10 yıllık puan tablosunda şimdilik 24. Basamakta olması beklenen. (Galatasaray kümelere kalırsa bu 23 de olabilir). Hasebiyle Beşiktaş 8 kadrosu geride bırakacağı için katsayıdan 9 milyon Euro civarında bir gelir elde edecek.
Market Pool üzerinden ödenecek para % 15 (300,3 milyon Euro): Türkiye buradan alacağı parada Avrupa’nın en düşük düzeyindeki ülkelerden biri. Türkiye’deki yayıncılar rekabet olmadığından UEFA’ya çok düşük ölçülerde yayın parası ödedikleri için Türkiye şampiyonu tek katıldığında azamî 2,5 milyon Euro düzeyinde para alabiliyor. Bu dönem Beşiktaş ve Galatasaray’ın kümelere birlikte katılması halinde ödenecek para ise evvel ikiye bölünecek. % 50 orandaki hissenin % 55’i şampiyon olduğu için Beşiktaş’a verilirken % 45’i Galatasaray’a ödenecek. Öteki % 50’lik kısım ise ekiplerin oynadığı maç sayısına nazaran paylaştırılacak. Galatasaray kümelere kalamadan elenirse Beşiktaş % 100 orandan Market Pool parasının % 90’ını alırken Galatasaray % 10 ile yetinecek.
Kümelerde oynaması kesin olan Beşiktaş ne kadar kazanacak
Medyada sıklıkla Beşiktaş Şampiyonlar Ligi kümelerine tek başına girerse 30 milyon Euro alacak üzere haberler yapılmaya devam ediyor. Lakin bu bilgiler yanlış. Beşiktaş Şampiyonlar Ligi kümelerinde ister tek grup olarak yer alsın ister Galatasaray’la birlikte kümelere girsin, puan başına alınacak paralar hariç azamî 26 milyon Euro kazanabilecek. Ayrıyeten Galatasaray kümelere girerse 10 yıllık kulüp puan sıralamasında Beşiktaş’ın önünde yer alan bir kadrosu elemiş olacağı için tersine Beşiktaş’ın kat sayı üzerinde alacağı para 1 milyon 137 bin Euro artacak. Beşiktaş’ın Market Pool geliri Galatasaray’ın hissesi ile düşecek olmasına karşın tek olarak katılmasında alacağı paradan 200 bin Euro daha fazla para kazanacak.
Avrupa Ligi para dağılımı (465 milyon Euro)
İştirak üzerinden dağıtılacak para % 25 (116,25 milyon Euro): Küme etabındaki 32 ekibin her birini 3,63 milyon Euro giriş parası bekliyor. Lakin Covid-19 kesintisi nedeniyle kulüplere 230 Bin daha az ödeme yapılacak ve 3,4 Milyon Euro ödenecek.
Performans üzerinden dağıtılacak para % 30 (139,5 milyon Euro): Küme etabında galibiyet başına 630 bin Euro, beraberlik başına ise 210 Bin Euro ödenecek. Beraberliklerde birikecek olan 210’ar Bin Euro, küme etabı sonunda galibiyet sayılarına nazaran kulüplere dağıtılacak. Her küme birincisi 1,1 milyon Euro, her küme ikincisi 550 bin Euro alacak. Küme etabından sonra oynanacak eleme play-off cinsinde oynayacak kulüpler 500 bin Euro gelir elde ederken kulüplere Son 16 tipi için 1,2 milyon Euro, çeyrek final için 1,8 milyon Euro, yarı final için 2,8 milyon Euro ödeme yapılacak. Finalistlerin her biri ise 4,6 milyon Euro kazanacak. Şampiyon gruba ayrıyeten 4 milyon Euro daha ödenecek.
Katsayı üzerinden ödenecek para % 15 (69,75 milyon Euro): Şampiyonlar Ligi’nde % 30 üzerinden ödenen katsayı hissesi Avrupa Ligi’nde % 15 olarak uygulanıyor. 10 yıllık UEFA kulüp sıralamasına nazaran 32. sıradaki ekip 132 bin Euro alacak. Her basamak yükselişi bu sayının katları halinde artacak. Örneğin 31’inci 2×132 bin, 30’uncu 3×132 Bin alırken birinci sıradaki kadro 32×132 Bin yani toplamda 4,224 milyon Euro alacak.
% 30 Market Pool üzerinden ödenecek para (139,5 Milyon Euro): Şampiyonlar Ligi’nde çok düşük bir market pool geliri eden Türk takımları yüzdesi Şampiyonlar Ligi’ne nazaran daha yüksek olmasına rağmen Avrupa Ligi’nde de yeniden cüzi ölçülerde gelir elde edebilecekler. UEFA gelecek 3 dönem için Avrupa Ligi ve Konferans Ligi’nin canlı yayın haklarını tek bir paket olarak ihaleye açtı. Lakin motamot Şampiyonlar Ligi’nde olduğu üzere ihalede yayıncı rekabeti olmadığından muhtemelen yayın geliri düşük kalacak ve iki kupaya katılacak kulüplerimizin Market Pool geliri tekrar cüzi bir sayı olacak. (Burada kulüplere dağıtılacak para komplike bir sistemle dağıtılacağı için detayına girmiyorum).
Konferans Ligi para dağılımı (235 Milyon Euro)
İştirak hissesinden ödenen para % 40 (94 milyon Euro): Küme etabındaki 32 ekibin her birini 2,94 milyon Euro bekliyor. Burada da Covid-19 kesintisi nedeniyle bu sayı 140 bin Euro eksikle 2,8 milyon Euro olarak gerçekleşecek.
Performans üzerinden dağıtılacak para % 40 (94 milyon Euro): Küme etabında galibiyet başına 500 bin Euro, beraberliklerde ise 166 bin Euro ödenecek. Beraberliklerde birikecek olan kalan 166 bin Euro’lar, küme etabı sonunda galibiyet sayılarına nazaran kulüplere dağıtılacak. Her küme birincisi 650 bin Euro, her küme ikincisi 325 bin Euro alacak. Kulüpler kümeler sonrası oynanacak olan eleme play-off çeşidi için 300 bin Euro, son 16 tipi için 600 bin Euro, çeyrek final için 1 milyon Euro, yarı final için 2 milyon Euro alırken finalistlerden her biri 3 milyon Euro, şampiyon olacak ekip ise ek olarak 2 milyon Euro kazanacak. Şampiyon olan kulüp ayrıyeten bir sonraki dönemde Avrupa Ligi kümelerine direkt iştirak hakkı elde edecek.
Katsayı üzerinden dağıtılacak para % 10 (23,5 milyon Euro): 10 yıllık UEFA kulüp puan sıralamasına nazaran 32. sıradaki grup 44 bin 500 Euro alacak. Her basamak yükselişi katlanarak artacak ve birinci sıradaki ekip 32×44.500 yani toplamda 1,42 milyon Euro kazanacak.
Market pool üzerinden ödenecek para % 10 (23,5 milyon Euro): Öteki kupalarda çok düşük bir market pool geliri olan Türk kulüpleri Konferans Ligi’nde de tekrar cüzi ölçülerde gelirler elde edebilecekler. (Burada kulüplere dağıtılacak para komplike bir sistemle dağıtılacağı için tekrar detayına girmiyorum).
Ön eleme cinsleri
3.5 milyar varsayımı gelirin % 3’ü üç kupada ön eleme tiplerinde dağıtılacak. Bu da 105 milyon Euro civarında bir sayıya tekabül ediyor. Fakat Covid-19 kesintisi nedeniyle bu sayı 101,8 milyon Euro’ya iniyor. Kadrolara oynadıkları her çeşit için 100 bin Euro ve elendikleri tipe nazaran (aşağıdaki şekilde) ilave para ödenecek. Şampiyonlar Ligi ve Avrupa Ligi ön eleme cinslerinde elenenler Konferans Ligi küme yahut elemelerinde oynayacaklarından dağılım bu tertip üzerinden yapılacak.
Şampiyonlar Ligi 1. ön eleme tipinde elenen ekip 150 bin, 2. tıpta elenen ekip 350 bin, 3. cinste elenen kadro 550 bin, play-off cinsinde elenen ekip 750 bin Euro alacak. Üç kupada da kümelere kalamayan her lig şampiyonu 260 bin Euro ek gelir elde edecek.
Dayanışma ödemeleri
Üç kupada kümelerde oynamayan gruplara federasyonları aracılığıyla ödeme yapılacak. Toplam gelirin % 4’ü dayanışma (solidarity) ödemesi olarak kulüplere ödenecek. Bu da 140 milyon Euro üzere bir sayısı ortaya çıkartıyor. Covid-19 kesintisi sonrası yapılan ödeme 135,2 milyon Euro olarak gerçekleşecek.
Ajansspor
