Trabzon’un dar, parke taşlarla döşeli yollarından bir çocuk aşağıya, denize hakikat koşuyordu. Az sonra kıyıda dalgaların getirdiği ‘ganimet’ balıkları yakalayacak, ufka bakıp hayallere dalacaktı. İleride ne olacağını bilmiyordu ancak her ne olacaksa onda en iyisi olmaya kararlıydı! Sokağa atılan hamsi limonlarıyla top sektiren bu çocuk, bugün A Ulusal Futbol Grubu Teknik Yöneticiliği misyonunu yürüten Şenol Güneş’ti… Güneş, “Ufkum Kaçkar Dağları ile Yoroz Burnu ortasıydı, hayallerim ufkumdan büyüktü. Her zorluktan ders çıkardım” diyor.
“ÇOÇUKLUĞUMDA YOKSUL LAKİN KEYİFLİ MAHALLE HAVASI VARDI”
Şenol Güneş, 1952 yılında kilim dokumacısı bir baba ile mesken hanımı annenin beş çocuğundan biri olarak Trabzon’da eski, ahşap bir meskende dünyaya geldi. Kelama, “Bugün bakınca yoksul görünen lakin huzurlu, memnun bir mahalle havası vardı benim çocukluğumda…” diye başlıyor Güneş… Çocukluk günlerine büyük bir hasret duyduğunu vurgulayarak anlatıyor: “Oyuncağımız olmadığından hobimiz top ve misket oynamaktı. Kendi ortamızda mahalle ortası maçlar oynanırdı. Ailece yakın kazalara pikniğe, denize girmeye giderdik. Hem de karşılaşma yapardık. Daima birlikte yaptığımız bu seyahatler bugünkü profesyonel deplasmandaki maçlar üzere olurdu! Toplumsal durumumuz itibariyle kent dışına çıkma bahtımız olmadığından kıyıda bir yanda Kaçkar Dağları’nı bir yanda Yoroz Burnu’nu görüyordum. Güneş Kaçkarlar’dan doğar, Yoroz’dan batardı. Benim ufkum da o kadardı… Fakat hayallerim büyüktü. Radyoda muvaffakiyet öykülerini dinleyip her ne olacaksam onda en iyi olmanın hayallerini kuruyordum…”
KADRO İSTEDİ, BABASI VERMEDİ
Pekala hayalleri nelerdi? Güneş, “15 yaşımdan evvel hiçbir yeri görmeyen bir kişi olarak daima uzakları düşünüyordum” diye yanıtlıyor. Mahalle ortasında futbol kadroları kuruyor, çeşitli yaş kümeleriyle maçlara katılıyordu. Güneş’in başarılı performansı amatör grupların ilgisini çekiyordu. Lakin babası futbol oynamasına karşıydı. Maddi durumları iyi olmadığından ayakkabıları eskitiyordu! Ortaokul son sınıftayken Erdoğdu Gençlik Kadrosu ‘lisanslı oyunculuk’ için Güneş’e talip oldu ancak babası ‘Yaşı çok genç’ dedi, vermedi! Bir yıl sonra Güneş artık büyüklerin grubunda turnuvalara katılmaya başlamıştı. Ağabeyi de grupta olunca küçük kardeşe forvetten geriye çekilip kalecilik yapma işi düştü… Erdoğdu Gençlik Takımı’ndan ikinci defa gelen teklife babası razı olunca 1967’de, 15 yaşında birinci kez ‘lisanslı futbolcu’ oldu. Genç Ulusal Kadro karması maçlarına çağrıldı; birinci kere kent dışına çıkarak Ankara ve Mersin’e gitti. Bu ortada üzerine hayatı boyunca devam edeceği bir diğer sorumluluk aldı; aileye bakmak… Katıldığı turnuvadan birinci kazandığı para 50 liraydı. Bu paranın yarısını babasına verdi. Geri kalanını tuttu zira çantaya muhtaçlığı vardı; forma ve ayakkabılarını naylon torbayla taşıyordu…
‘ÜNİVERSİTE MEZUNU OLMAK AYRICALIKTI’
Güneş, “Liseden itibaren hem okuyor hem aileye bakıyor hem de oynamaya çalışıyordum” diye devam ediyor: “Amatör olarak birinci defa Trabzonspor ’a 17 yaşımda geldim. Hastalanınca, beni bıraktılar. 18 yaşımda Akçaabat Sebatspor’da profesyonel oldum. Sonra büyük bedellerle Trabzonspor’a döndüm. Okulu hiç bırakmadım. O periyot öğretmen yahut subay olmak kıymetliydi. Ben de öğretmen olmak istiyordum. Lise mezuniyetinden sonra Karadeniz Teknik Üniversitesi’nde Fatih Eğitim Enstitüsü’nü kazandım. Anne ve babamın okuma yazması pek yoktu; üniversite mezunu olabilmek benim için ayrıcalık oldu…”
‘ÖĞLEN YEMEK YEMEZ, ANTRENMANA KOŞARDIM’
Üniversitede okumak ayrıcalık olmuş lakin hiç kolay olmamış… Güneş, sabahtan akşama kadar okul olduğundan öğle paydoslarını karnını doyurmak için değil antrenman için kullandığını anlatıyor: “Avni Aker Stadı’nın pistinde koşar sonra okula dönerdim. Okul ile konut ortasında iki kilometre yolu yürürdüm. Kaideler oydu. Sabah bir simit yemek, çay içmek bizim için harikulade bir olaydı. Bu anlattıklarım o günün imkansızlıklarından kaynaklanan problemlerdi fakat bugün keyifli geliyor. Trabzonspor’a geldikten sonra futbolcu olacağım muhakkak olmuştu. Hem Ulusal Takım’daydım hem Trabzonspor’un en ağır ve başarılı dönemleriydi… Kurallar zorluk çıkardı fakat her zorluk da menfaat getirdi, daha başarılı olmamı sağlayan adımlar oldu.”
‘HAFTADA 2 GÜN ÖGRETMENLİK YAPIYORDUM’
Şenol Güneş, eğitim enstitüsünden mezun olduktan sonra futbol mesleğine devam ederken tıpkı anda dört yıl Trabzon’un zirvesinde bir köy ortaokulunda öğretmenlik yaptı… Öğretmenlik günlerinden anılarını şöyle anlatıyor: “1978’de başladım. Trabzon Karakaya Ortaokulu’nda birinci ve ikinci sınıf öğrencilerine tarih ve coğrafya anlatıyordum. Dersleri haftada iki güne ayırmıştım zira öbür vakitler maçlar oluyordu. Öğlenleri idmana gidip geliyordum. Öğretmenlikle antrenörlüğün benzeyen tarafları var. İkisinde de yol gösteren şahıssınız. Coğrafya dersinde daima sorduğum bir soruyu sadece bir çocuk bilmişti. Sınıfın en çalışkanı bilemedi, o bildi lakin ders notu zayıf. Neden o denli? Araştırınca ailesinde sorun olduğu ortaya çıktı. Zekası var ancak toplumsal hayatı onu engelliyordu. Çocuklarımızın hangi kaidelerde yaşadığını anlamadan onlarla ilgili kanaat oluşturmak ve genelleme yapmak gerçek değil. Birebir şey oyuncular için de geçerli. Yetenekli bir oyuncu buluyorsunuz ancak karakterinin de güçlü olması lazım; kendi başına karar verebilecek, sorgulama yapabilecek… Bunu öğretmenlikte daha iyi görebildim. Kendimi hala öğretmen üzere görüyorum. Oyunculara bir şey verdiğimi hissettiğimde onlar da başarılı olduğunda bu en büyük sermaye oluyor, gururumdur benim…”
‘TENEKE İÇİNDE MİDYE YERDİK’ O YOKLUĞU ÖZLÜYORUM
Şenol Hoca, bugün geçmişe baktığında sokakta ‘yokluk’ olarak görülebilen pek çok şeyin aslında varlık olduğunu anlatıyor: “Ben büyürken deniz tertemizdi.. Midye toplar, teneke içinde yerdik. Bugünse midyeyi gidip lüks lokantada yiyebiliyoruz. Meyve ağaçları vardı; incir, dut, zerzevat… Bakkalda zerzevat meyve satılmazdı o vakit, her şeyimiz organikti. Artık imkanım olmasına karşın çocuğuma o denizi, o meyveyi veremiyorum. Çocukluğumdaki yoklukların beni büyüttüğünü düşünüyorum. Kıyıda denizin vurduğu bir duvar vardı. Kışın deniz vurduğunda bazen altın, bakır üzere küçük modüller getirirdi. Biz de üstten görünce duvardan atlar, alır çıkardık. Dalgayla yarışırdık! Cam kırıklarını satardık. Zengin-fakir ayrımı yoktu. Samimi, memnun bir ortam vardı. Çocukluğumu özlüyorum.”
LİMONUN HAYATIMDAKİ DEĞERİ
Şenol Hoca’nın futbolculuk mesleğinde ‘limon kabukları’nın çok özel bir yeri var. Her şey bir limon kabuğuyla başlayıp limon kabuğuyla bitmiş… Nasıl mı? Anlatıyor: “Çocukken hamsi bolluğu vardı. Avlanma tarzları bugünkü üzere değildi. Bazen çok fazla olduğundan gübre olarak toprağa ekilirdi! Konutta hamsi yendiğinde sıkılan yarım limon sokağa atılırdı. Biz de o limon kabuklarıyla ‘top’ sektirir, maç yapardık. Yıllar sonra limon kabukları yeni bir başlangıca araç oldu. Futbolculuğun son devirlerinde makûs oynadığınız maç varsa, bırakmanız da isteniyorsa çeşitli protesto araçları vardır; limon, ayakkabı… Kelamlar yahut davranışla olan reaksiyonlar dışında ne vakit ki limon attılar gençliğimi hatırlayıp ‘Bırakmakta yarar var’ dedim. Son yılımda yaşım 35’ti. Belim rahatsızdı. İdarede bana olumsuz bakanlar var. Genç kaleciler önlerini kestiğimi düşünüyorlardı. Bir yandan da A Ulusal Takım’ın kaptanıydım. Büyük teklifler geliyordu fakat o his içerisinde en iyi yerde bırakmak istedim. Sene sonunda da jübile yaptım. Bırakınca bu sefer ‘Kaptan niçin bıraktın!’ dediler! Hoş bıraktığımı düşünüyorum; dorukta…”
‘KALECİLER YALNIZ ANCAK ÖZGÜRDÜR!’
Şenol Güneş, 1978-1979 döneminde 1112 dakika gol görmeyerek bir rekora imza attı. Pekala bir kaleci neler düşünür? Yalnızlık çeker mi ? Mesleğinin 20 yılını kaleci olarak geçiren Şenol Hoca:“Kalecilik aslında bana dayatılmıştı! Sonra sevdim. Ne iş yaparsanız yapın başladıktan sonra sahiplenin. Kaleci yalnızdır. Bütün oyuncuların formaları tıpkı, onunki farklıdır. Alanı sonludur ancak özgürsünüzdür… Herkes gerisini dönüp oynar. Sen herkesi kucaklarsın. Sabırlı olmayı öğretir. Daima hazır olmak lazımdır; lakin kendini göstermek için öne çıkmak da yanlışsız değildir. Yerinde ve vaktinde yapmanız önemli! Sürpriz baş vuruşuna hazırlıklı olmalısınız, size atacağı köşeyi söylemiyor ki! Hayat da böyle!”
GÜNEY KORE’YE YALNIZ GİTTİK, KALABALIK DÖNDÜK
Şenol Hoca’nın antrenörlüğünde A Ulusal Ekibi, Güney Kore’de 2002 Dünya Kupası’nda üçüncülük elde etmişti. Artık 2019’dan beri devam eden ikinci periyodunda Ulusal Takım’ı 2020 Avrupa Şampiyonası’na hazırlıyor. Heyecanlanmalı mıyız? Şenol Hoca, “Umut vermek istiyoruz ve bu umut var şu anda…” diyor: “Umut olmazsa memnunluk daima olmaz. Üzülmek için mevzu çok. Üzülmemek için ortak bedellere sahip çıkmalıyız. 2002’de de Güney Kore’ye yalnız gittik. Gelirken kalabalıklaştık. Taraftardan halktan sevenler vardı lakin bugün o konuşmaları yapanlar giderken bizi yok sayıyordu. Dönerken var saydılar. Bu sefer de ‘Niye şampiyon olmadın!’ dediler! Ben tenkit yapanlara hürmet duyuyorum lakin hakaretleri kabul etmiyorum. Döndüğümüzde Taksim’de yapılan kutlama ortak kıymetlerin paylaşımıydı; her çeşit insan hiçbir ayrım olmadan oradaydı… Benim özelliğim verdiğim bu mesajlardı.”
Fanatik
