Hüseyin Özkök – AJANSSPOR
Urs Meier, İsviçre’nin şimdiye kadar çıkardığı dünya çapındaki en değerli hakem. Meier, genç nesil için şu anda çok fazla mana tabir etmeyen bir isim olsa da 1977-2004 yılları ortasında üst seviyede hakemlik yaptığının ve bir periyoda damgasını vurduğunun altını çizmek gerekiyor. 62 yaşındaki eski hakem, bugün ülkesi İsviçre ve Almanya’da çok aranan bir TV yorumcusu.
1959 yılında Zürih’te dünyaya gelen Meier, 1977 yılında hakemliğe başladıktan sonra İsviçre Ligi’ndeki birinci maçını 1991 yılında yönetti. 1994’de ise FIFA korkardı alarak memleketler arası hakemlik mesleğine başladı. İşte bu kıymetli eski hakem ile 2021/22 dönemi öncesinde mesleği, VAR, Türkiye’deki hakemlik ve Cüneyt Çakır üzerine kısa bir söyleşi yaptık.
İşte İsviçreli efsane hakem Urs Meier ile yaptığımız röportaj;
“Kariyerimde çok fazla tepe noktası oldu”
Hüseyin Özkök: Neden hakem oldunuz?
Urs Meier. Zira 14 yaşında en büyük hayalim olan San Siro Stadı’nda 80.000 seyirci önünde alanda olmak için futbol yeteneğimin olmadığını anladım. Bunun için de B planını devreye sokmam gerekti. Yani bunu fakat hakem olarak başarabilirdim. O denli de oldu.
H.Ö: Mesleğinizi 883 maç yönettikten sonra 2004’te noktaladınız. Mesleğinizin kıymetli tepe noktalarından bahseder misiniz?
U.M: Mesleğimde çok fazla tepe noktası oldu. Hepsini saymak nitekim güç olur. Lakin her halükarda natürel ki büyük turnuvalar (1998 ve 2002 Dünya Kupaları, 2000 ve 2004 Avrupa Şampiyonaları) bunların yanında 7 Şampiyonlar Ligi yarı finali ile 2002 finali. Genel olarak bakıldığında çok değişik insan ve kültürlerin müsabakaları tepe noktalarını temsil ediyorlar.
“VAR konusunda düzgüne gidiş görüyoruz”
H.Ö: Bize sizin için unutulmaz olan birkaç maç söyleyebilir misiniz?
U.M: 1998 Dünya Kupası’nda ABD-İran, 2002’de Almanya-Güney Kore yarı final maçı, Zinedine Zidane’ın unutulmaz golünün atıldığı Real Madrid ile Leverkusen ortasındaki Şampiyonlar Ligi finali, tüm Şampiyonlar Ligi yarı finalleri ve olağan ki Euro 2004’deki Portekiz-İngiltere çeyrek final karşılaşması.
H.Ö: Mesleğiniz sonlandıktan sonra sizi sıklıkla TV yorumcusu olarak gördük. Lakin öbür uğraşlarınız da var. Mesela yardıma muhtaç çocuk ve gençler için çalışmalar yapıyorsunuz. Okuyucularımıza biraz bunlardan bahseder misiniz?
U.M: İş hayatımda birinci olarak 1986’da elektrikli konut aletleri ve mutfak satışı yapan 25 çalışanı olan bir firma kurdum fakat onu 2011’de sattım. 2005’den bu yana Keynote konuşmacısı olarak daima geziyorum. Sıklıkla İsviçre ve Almanya’da TV futbol yorumcusu olarak çalışırken öteki yandan çeşitli startup firmalarının faal olarak içindeyim. Ayrıyeten başta çocuklar ve gençlere yönelik toplumsal sorumluluk projelerinde yer alırken İsviçre ve Almanya’daki Kindernothilfe (Çocuklara acil yardım) tertibinin da elçisiyim.
H.Ö: VAR projesinden birinci olarak ne vakit haberdar oldunuz ve ne düşündünüz?
U.M: 2004-2014 yılları ortasında Sepp Baltter ile FIFA’da gol çizgisi teknolojisi projesinin geliştirilmesi sürecine katkı sağladım. O devir günün birinde VAR sisteminin de geleceğini biliyordum. Görüşlerimi açıklarken her vakit faul, el üzere kararların siyah-beyaz olmadığını bilakis gri alanda olduğunun ihtarını yaptım. Bununla birlikte hakemleri futbol duygusu aşılayacak halde yetiştirmeli ve gerçeği ekranda aramaya çalışmamalıyız. Zira gerçek ekranda değil alandadır.
H.Ö: Bize VAR’ı nasıl tanım edersiniz. Proje sizin beklentilerinizi %100 karşıladı mı? Hayır diyorsanız beklentiniz hangi oranda karşılandı?
U.M: Bizler daima gördüğümüzün gerçek olduğuna inanıyoruz ancak bu durum çoğunlukla hakikat değildir. Son vakitlerde VAR konusunda düzgüne gidiş görüyoruz. Bilhassa 2018 Dünya Kupası ve Euro 2020’de çok iyi ve olumlu kararlar gördük. Lakin alışılmış ki kimi yanlış kararlar da. Mesela 2018 finali ve 2020 İngiltere-Danimarka maçlarında.
“Kuipers ve Brych üzere “eski” hakemler, Cüneyt’in önünde pürüz teşkil ettiler”
H.Ö: İngilizler Premier Lig’de VAR ofsayt çizgisini yine düzenleyecek. Sizce bununla birlikte ne amaçlıyorlar. Bu ofsayt tartışmalarını azaltabilir mi?
U.M: Buna nazaran santimetre ile çizilen çizgiler büyütülerek tolerans alanı genişletilecek. Artık hücumcunun ofsaytta olup olmadığı kuşkusu ortadan kaldırılarak parmak ucunda ofsayt kararları verilmeyecek. Bu öneriyi ayrıyeten ben de FIFA’ya yapmıştım.
H.Ö: EURO 2020’de VAR kullanımı mahallî ligler için yeni bir çıta yüksekliği belirledi diyebilir miyiz?
U.M: Euro 2020’de doğal olarak en iyi ve en deneyimli hakemler ve yardımcılar yer aldı ve ekipler da centilmence yaklaşımları ile onları destekledi. Lakin ülke liglerinde bu hoş fotoğrafı sağlamak kolay olmaz. Bilhassa de üst seviye uygulamanın yapılamadığı ülkelerde. Yeniden de biz Euro 2020’yi ölçü alıp oyunu ön plana çıkartmalıyız. Bunun yanında alanda hakemlerin uzman halde kararlarını uygulamalarına müsaade vermeliyiz. Bunun için her vakit müspet ve centilmence davranan oyuncu ve kulüplere de gereksinim var.
H.Ö: Size nazaran çok başarılı maçlar yönettiği halde Cüneyt Çakır neden EURO 2020’de yarı final yahut final misyonu alamadı?
U.M: Cüneyt ve grubu sahiden çok başarılıydı ve şampiyonaya kıymet kattılar. Lakin ne yazık ki, Kuipers ve Brych üzere “eski” hakemler onun önünde pürüz teşkil ettiler. Dostum Cüneyt’in tüm kalbimle finali yönetebilmesini isterdim. Tahminen de bizi bağlayan öge benim de bir Euro finali yönetmemiş olmamdır.
H.Ö: Türk taraftarlar ortasında hakemlere itimat adeta yerlerde sürünüyor. Siz şayet Türk hakemliğinin başında olsanız bu hususta neler yapardınız?
U.M: Peygamberin kendi ülkesinde kararı yoktur diye bir kelam vardır. Sorun bütün dünyada benzeri. Genel olarak hakemlerin profesyonelleşmesi ve federasyonlardaki eğitimlerin de profesyonel hakemlik yapısına uygun biçimde yapılması sanırım vakitle oyuncular, kulüpler ve taraftarlarda hakeme karşı daha fazla hürmet duyulmasını sağlayacaktır.
“Hakemler iyi notlarla daha iyi olmazlar”
H.Ö: Bir gün TFF’da danışman olarak misyon yapmayı düşünür müsünüz?
U.M: Uzun yıllardan beri Türk futboluna ve taraftarların bu sporda gösterdiği coşkuya kıymet veren biriyim. Gücümü ve bilgimi gösterebileceğim bu türlü bir vazife benim için bir onur ve zevk olur.
H.Ö: Sizce hakemlere not verme sistemi nasıl olmalı?
U.M: Hakemlerin değerlendirmeleri motamot buz pateninde olduğu üzere teknik olarak bedellendiriliyor ve hakemin hislerine bakılmıyor. Bu genel olarak her yerde tıpkı. Lakin kulüpler ve taraftar mutlu olmadığı halde hakemler çoğunlukla iyi olarak değerlendiriliyorlar. Bir defa hakemi bir cümbüş olan futbol oyununun oyuncuları koruyan, oyundan anlayan ve onun cazip hale gelmesi için çalışan çok değerli bir modülü olarak görmeliyiz. Örneğin birçok ülkede Hollandalı Hakem Danny Makkelie’nin Euro 2020 Türkiye ile İtalya ortasında oynanan açılış maçında yaptığı bu seviyede çok ender görülen teknik yanılgı üzere bir kusur sonrasında, (korner atışında ofsayt verildi) o hakem daha sonra çabucak misyon alamazdı. Yaradana şükür ki Roberto Rosetti’nin lideri olduğu UEFA Hakem Komitesi onun bu maçta aslında çok iyi olan idaresini gördü ve onu turnuvadan göndermedi. Yaptıkları şey çok doğruydu. Hakemler iyi notlarla daha iyi olmazlar. Onlar fakat kendilerine muteber ve onlarla profesyonel formda çalışılırsa daha iyi olurlar.
H.Ö: Pekala, hakemleri maçlarda görevlendirme modeli en iyi nasıl olur? Zira bu Türkiye’de de çok tartışılan bir bahis.
U.M: Genel olarak fikrim, her kurumun hakemlerini çok iyi tanıması ve onlara gerçek vakitte gerçek yerde misyon vermesi gerektiğidir. Örneğin; bir periyot Collina dünyanın 1 numaralı hakemiydi fakat o denli maçlar oldu ki öbür bir hakem daha yanlışsız seçimdi. Bu her vakit futbolun faydasınadır. Hakemi atayan kurum tarafsız ve özgür olmalıdır. Kulüplerden yapılan baskı katiyetle kabul edilemez.
“Topun oyun içinde bulunduğu vakit hala 60 dakikanın çok altında”
H.Ö: Türkiye’deki hakem şurası 6 hakemi kendilerine sormadan kalıcı formda VAR olarak atadığını açıkladı. Bu sayı sonradan 3’e indi. Hakemleri bu türlü bir misyona zorlamak hakikat mu? Bir VAR takımı kurmak için yanlışsız yol nasıl olmalıdır?
U.M: Öncelikle insanları bir şey yapmaya zorlayamazsınız. Her vakit ilgili şahısları kazanmak için konuşarak ikna etmeniz gerekir. Motive olamamış, ilgisini kaybetmiş yahut iyi bir gözü, hamaseti ve futbol anlayışı olmayan bir VAR takımının gerçek kararlar almada bize ne yararı olur? Bu hem futbolun hem de hakemlik kuruluşunun faydasına olmaz. Bu işi çok iyi yapacak daha yaşlı ve deneyimli hakemler olduğuna eminim. Onları bu iş için kazanmalıyız. Bu da başarıyı getirecektir.
H.Ö: Siz de TV’ler hakem yorumculuğu yapıyorsunuz. Türkiye’de her televizyonda hakem kararları üzerine maç sonraları saatlerce süren birden fazla da olumsuz tartışmalar oluyor. Bu durum hakemler için iyi olabilir mi?
U.M: Bu genel olarak her yerde sorun. Yani, kusurların üzerinde tepinmek lakin iyi kararları görmezden gelmek. Bana kalsa hakemlerin imajını güçlendirmek için olumlu olanı ön plana çıkartırım ki onlar da gelişimlerini sürdürsünler. Danny Makkelie’ye tekrar dönersek onun Euro 2020 açılış maçındaki bu teknik yanlışını saatlerce konuşabilirsiniz. Lakin onun bilhassa yenilenen el kuralına bağlı olarak verdiği çok iyi kararları göstermek ve takdir etmek çok daha iyi olur. Yahut Cüneyt Çakır’ın kusursuz idarelerini öne çıkartmak.
H.Ö: Futboldaki kural değişiklik niyetlerine nasıl bakıyorsunuz? Mesela oyun durduğunda basketboldaki üzere vaktin durdurulması ve 30 dakikalık 2 devre oynanması üzere?
U.M: Euro 2020’de görüldü ki topun oyun içinde bulunduğu vakit hala 60 dakikanın çok altında. FIFA’nın bu hususta futbol izleyenlere daha fazla bedel sunmak için 2×30 dakika net vakit üzere kanıları olmasını olağan karşılıyorum.
Ajansspor